آسیب‌شناسی مباحث علم بیان در کتاب‌های بلاغت فارسی

دریغ از بلاغت نقدی بر کتاب تحقیق در معانی و بیان و فنون ادب فارسی

می عرفان در ساغر بیان و بلاغت

ا از دیرباز شاعران و نویسندگان برای اثرگذاری بیشتر بر ذهن و جان خوانندگان و نیز نشان دادن هنر کلامی خود به بیان اندیشه­های خود با بهره­گیری از تخیّلات شاعرانه پرداخته­اند. در میان شاعران عارف مولانا جلال­الدین در این راه توفیق نمایانی داشته است که راز ماندگاری آثارش – به­ویژه مثنوی- در این زمینه است. در این نوشتار به نحوه بیان شاعرانه مولانا در یکی از داستان­های مثنوی یعنی قصه دقوقی و کراماتش پ...

پیشگامان بلاغت فارسی در شبه‌قاره هندوستان

Undoubtedly, the Indian subcontinent has had an undeniable role in the enrichment and spread of Persian language and literature. It has led to the creation of some lasting works in various areas of literature, especially in Persian rhetoric, works that have been written with a unique creativity and innovation. In this study an attempt has been made to investigate three top rhetoric works in the...

نماد و جایگاه آن در بلاغت فارسی

ساختار سنتی بلاغت فارسی محدودیت‌هایی دارد که اصلاح و بازنگری را در آن ضروری می‌نماید. متقدّمان معمولاً بلاغت را به سه حوزه‌ی معانی، بیان و بدیع تقسیم کرده‌اند و هریک از آن‌ها را به بخش‌هایی محدود ساخته و تعاریفی برای آن‌ها ارائه داده‌اند. متأخرین علمای بلاغت نیز اغلب از آنان پیروی کرده‌اند و همین تقسیم‌بندی و تعاریف را پذیرفته‌اند. کاربرد این تقسیم‌بندی و مصداق‌یابی آن در آثار مختلف ادبی با مشکلا...

علم بیان

علوم بلاغی که در آغاز با تأمّل و تدبّر در قرآن و حدیث و اشعار عربی پدید آمد، شامل سه علم عمدة معانی، بیان و بدیع می شود. معانی و بیان زیر ساخت بلاغت است، در حالی که بدیع به جهات روبنایی آن توجه می کند. از سوی دیگر، محدودة علم بیان و بدیع ادبیات و شعر و محدودة علم معانی زبان است. در حوزۀ علم بیان، بحث مجاز مطرح می شود که به واسطة آن طرق مختلف و شیوه های گوناگون ایراد معنی واحد، همراه با اختلاف در ...

تأثیر نگاه وجودشناسانة ملاصدرا به علم در برخی مباحث هستی‌شناسی

ملاصدرا در باب علم، دارای ابتکاراتی است که فلسفة او را از نظام­های فلسفی پیشین، متمایز می‌سازد. وی با رویکردی وجودشناختی به علم، نگاهی متفاوت به مسائل مربوط به آن دارد. ابداعات صدرالمتألهین در این موضوع، زمینه­ا‌ی مناسب برای حل مسائل دشواری که تا پیش از وی، پاسخ کامل و صحیحی برای آن ارائه نشده بود، فراهم کرد. در این نوشتار، تنها برخی از پیامدهای هستی‌شناختی نگاه وجودشناسانة ملاصدرا به علم، مورد...